Pankreas kistlerinde sessiz tehlike: kanser riski artıyor . Pankreasta oluşan kistler çoğu zaman belirti vermeden ilerliyor. Ancak bazı türlerinin kansere dönüşme riski, özellikle boyutu 2 cm’yi aşanlarda ciddi oranda artıyor. Uzmanlar erken teşhis ve düzenli takibin hayati önem taşıdığı konusunda uyarıyor.
Sindirim ve endokrin sistemin kritik organlarından biri olan pankreasta oluşan kistler, genellikle başka bir rahatsızlık nedeniyle yapılan tetkikler sırasında tesadüfen tespit ediliyor. Acıbadem Altunizade Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Emre Bozkurt, pankreas kistlerinin bazen iyi huylu, bazen de kötü huylu tümörlere dönüşebildiğini belirterek erken tanının önemine dikkat çekiyor.
Ortalama bir pankreas kistinde kanser riski on binde bir iken, 2 cm’yi aşan kistlerde bu oran on binde 20’ye kadar yükseliyor. Bu nedenle kistin boyutu, içeriği ve duvar yapısı, takip planlamasında belirleyici unsurlar arasında yer alıyor.
Bazı pankreas kist türleri yaş ve cinsiyete göre daha sık görülüyor. Örneğin; solid psödopapiller neoplaziler genellikle 20-30’lu yaşlardaki kadınlarda görülürken, seröz kistadenom ve müsinöz kistik neoplaziler 50 yaş sonrası kadınlarda daha yaygın şekilde tespit ediliyor.
MR gibi gelişmiş görüntüleme yöntemlerinin yaygınlaşmasıyla pankreas kistlerinin tespiti günümüzde daha sık yapılabiliyor. Yapılan araştırmalara göre, 50 yaş altındaki bireylerde pankreas kisti görülme oranı %9 iken, bu oran 80 yaş üstü bireylerde %40’a kadar çıkabiliyor.
Pankreas kistleri çoğunlukla belirti vermezken, büyüdüklerinde karında şişlik, çevre organlara baskıya bağlı ağrı, bulantı, sarılık, kilo kaybı, diyabet ve tekrarlayan pankreatit atakları gibi bulgulara yol açabiliyor. Tanı için kan testlerinin yanı sıra MR, BT ve endoskopik ultrason gibi yöntemlere başvuruluyor.
Kistlerin iyi huylu olup olmadığının ayırt edilmesi tedavi sürecinin en kritik noktası. Doç. Dr. Emre Bozkurt, “İyi huylu kistler yalnızca belirti verdiğinde tedavi edilirken, kötü huylu ya da potansiyel olarak kötü huylu olanların zaman kaybetmeden değerlendirilmesi gerekir” diyor.
Cerrahi tedavi genellikle koruyucu amaçla uygulanıyor. Bu hastalarda ameliyatla alınan kistlerde kanser tespit edilme oranı %15. Bu da kistlerin zamanla kansere dönüşme ihtimaline karşı erken müdahalenin ne denli önemli olduğunu ortaya koyuyor.
Ameliyat kararı; kistin kansere dönüşme riski, hastanın genel durumu ve şikayetlerine göre veriliyor. Whipple ameliyatı, pankreasın sol bölümünün çıkarılması veya gerekirse tamamının alınması gibi yöntemler uygulanabiliyor.
Ameliyat sonrası takip süreci ise pankreas dokusunda yeniden kist oluşma riskine karşı planlanıyor. Bu nedenle düzenli kontrollerin ihmal edilmemesi gerekiyor.
