Baba, çocuk gelişimi ve oluşumu sürecinde ebeveynlerin rolü hem eşittir hem de çok önemlidir. Tüm yükün annedeymiş gibi gözükme algısı günümüzde olumlu anlamda ilerlemekle birlikte babalar artık daha da olayların içerisinde.
“Baba” varlığının kızlar için ‘Güven’ erkekler için ‘Kararlılık’ sembolü olduğunu belirten Liv Hospital Psikolog’u Belgin Arslantaş; kız çocuklarının babayı daha çok emniyet ve güven sembolü olarak algıladıklarını, erkek çocuklarının ise kararlı durabilmeyi, sabır ve sebatı öğrenmeyi içselleştirdiklerinin altını çizdi.
Baba, çocuğun gelişim sürecinde genellikle annenin ön planda olduğu yargısı hakimdir. Oysa babanın da anne kadar merkezi bir rolü ve gücü vardır. Aksi halde özgüven ve sosyalleşme sorunları kaçınılmaz olmakla birlikte erken dönem çocukluk travmaları ile mücadele daha da zorlaşacaktır.
Çocukların yetiştirilmesindeki sorumluluğun paylaşımı çok önemlidir. Mahler’e göre baba-çocuk etkileşimi, çocukta farklılaşmayı başlatır, bağımsızlaştırır ve yaratıcılık kazandırır. Çocukların sağlıklı gelişimi için anne kadar babalarıyla da iletişim ve etkileşim (kitap okuma, oyun oynama, ortak ilgi alanlarının keşfi, rol modeli olma vs) halinde olmaları gerekir. Çocuğun düşünsel, sosyal-duygusal, cinsel-rol ve kimlik gelişimi üzerinde baba ile etkileşimin önemli rolü vardır.
Baba olma” kavramı günümüzde iş hayatına atılan kadın sayısının artmasıyla birlikte geleneksel aile yapıları değişime ve farklılaşmaya uğramıştır. Kadın ve erkeğin cinsiyet rollerine ilişkin kalıp yargıların değişimi en çok ev işlerine ve çocuk bakımına yansımıştır. Çocuğuyla ilgilenen, gerektiğinde çocuğunun bakım ve ihtiyaçlarını karşılayabilen ve çocuğuyla oyunlar oynayan bir yetişkin haline dönüşmüştür.
Ayrıca bilinmelidir ki babalık duygusu, annelik gibi içgüdüsel ve hormonal durumlara bağlı değildir. Hamilelik sürecinde anne adayları, kendisini annelik psikolojisine hazırlayabiliyorken, baba adayları bu süreci eşine destek olmaya çalışarak geçirmektedir.
Sıklıkla bebek dünyaya geldikten sonra babalık duygusu gelişmeye başlamaktadır. Doğumdan sonra bebeğin bakım ve ihtiyaçlarında anneye yardımcı olmak, bebekle fiziksel temas halinde olmak ve iletişim kurmak baba rolünün gelişmesine katkı ve destek sağlamaktadır.
Çocuğun sağlıklı bir benlik ve kişilik algısı oluşturabilmesi için güven veren ve sevgi dolu bir babayla büyümesi büyük önem taşır. Yapılan araştırmalar, baba ile kurulan sağlıklı iletişimin çocuğun bilişsel gelişimine olumlu etkileri olduğunu göstermektedir.
Çocuğun problem çözme becerilerine, analitik becerisine, sözel zekasına ve akademik başarısına olumlu katkıları olduğu görülmüştür. Aynı zamanda babanın ilgisi çocuğun duygusal gelişimi için önemli bir yere sahiptir. Babanın, çocuğun gelişimine aktif katılım göstermesi çocuktaki davranış problemlerini de azaltmakta ve çocuğun güven duygusunun ve psikososyal uyumunun artmasına destek olmaktadır.
Baba anne ve çocuk ilişkisi sağlam kurulamazsa dil gelişmez, dilin gelişmediği yerde zihin gelişmez, zihin gelişmezse de üretim ve yaratım olmaz. Gelişmiş toplumların ileri olması görünen modern teknolojilerden dolayı değildir, anneye saygı duyan babaların olmasındandır. Baba-çocuk etkileşimi çocukların dış dünyaya hazırlanmalarının yanında sosyal ve duygusal becerilerini geliştirir.
Kişiliğin esas yapısı 6 yaşına kadar oluşmaktadır. Baba-çocuk iletişimi çocuğun kişilik gelişimini etkiler. Bu iletişimi güçlü olan çocuklar olumlu kişilik özellikleri geliştirir. Çocuğun hayatla kurduğu ilişkiyi güçlü ve dayanıklı kılar.
Kızlar İçin ‘Güven’ Erkekler İçin ‘Kararlılık’ Sembolüdür. Kız çocukları babayı daha çok emniyet ve güven sembolü olarak algılarken; erkek çocukları ise babalarından kararlı durabilmeyi, sabır ve sebatı öğrenir içselleştirirler.
Sözel olarak ifade edin: Babalar, çocuklarına sevgilerini sözel olarak ifade etmekle birlikte ilgi ve alakayla davranışsal olarak da göstermeli.
Davranışsal olarak gösterin: Sevginizi hem sözel hem de davranışsal olarak çocuğunuza göstermeye özen gösterin. Babalık sevgisi çocuğun özgüveninin gelişmesinde önemli rol oynar.
Değerli olduğunu hissettirin: Çocuğa sevildiğini ve değerli olduğunu hissettirmeli. Fazla hoşgörü yerine sağlıklı sınırlar çerçevesinde çocuğunuzla ilişkinizi şekillendirin.
Suçlamadan dinleyin: Çocuklar öfkelendiğinde onları yargılamadan, suçlamadan dinlemeye çalışmalı.
Tutarlı olun: Rol model olarak örnek olmalı, söyledikleriyle yaptıkları tutarlı olmalı.
Takdir edin: Çocuğunuzun olumlu bir davranışında övgünüzü ve takdirinizi belli edin.
Saygı gösterin: Çocuğun ilgi ve tercihlerine saygı gösterin.
Teşvik edin: Gün sonu çocuğunuza gününün nasıl geçtiğiyle ilgili sorular sorun ve sizinle paylaşımlar yapması için onu teşvik edin.
Zaman geçirin: Birlikte keyifli ve kaliteli zamanlar geçirmeye özen gösterin. (HABER MERKEZİ)
